Soms moeten er keuzes gemaakt in het leven, geldt die met jezelf gemaakte afspraak even niet: wat het eerst in de agenda staat, dat staat. Komen er kansen voorbij, zijn er nog interessantere zaken. Plots viel daar de uitnodiging op de digitale mat, klimmen in Duitsland. Op een bijzondere plek, Landschaftspark Meiderich. Dit was er zo een, dan moet alles wijken, dan ook een prijsuitreiking.

Schreef ik laatst over het nieuwe beeld van Willem van Oranje in Dordrecht, toegegeven, hij staat daar niet slecht, nog wat patina erop neerdalend en over een paar jaar is alsof het er al jaren staat, van mij mag het wel iets moderner. Vervreemdende kunst in de openbare ruimte, ik hou ervan. De vraag mee te doen met de wedstrijd ‘Beelden Verbeeld’ beschouwde ik meteen als een opdracht, een die ik mezelf graag gaf. ‘Maak een eigen versie van het beeld van jouw keuze, een van de vele beelden in Papendrecht, alles kan, foto, schilderij, verhaal of gedicht.
In een split second wist ik welk beeld dat zou worden. Altijd, wanneer ik er langs vaar met de Waterbus, gebeurt het weer. Het beeld verandert van vorm. Zo eenvoudig is het beeld, in feite niets meer dan een grote cirkelvormige dikke staalplaat, doorgezaagd, een helft in een hoek van negentig graden gedraaid, rood gespoten, klaar, maar zo geraffineerd. Beetje jammer dat het niet helemaal vrij staat, gemeentewerken begrijpt het niet, storende bankjes, lantaarnpaal en de onvermijdelijke prullenbak.

In Duisburg was iemand die goed kon nadenken. Wat doen we met het enorme hoogovenscomplex. Die in 1985 al gesloten, in de oorlog zwaar beschadigde, maar weer herstelde oude fabriek uit 1902, gaat we niet slopen. Industrieel erfgoed, bewaren, park er omheen en openstellen. Zie daar Landschaftspark Meiderich. Tevens festivalterrein en Klettergarten.
Wij rijden door het donkere Ruhrgebied, naderen de suburbs, in dit geval die Vororte van Duisburg en vrijwel meteen doemen hoge torens op met cirkels van licht en in neonletters; Europa. Met een sleuteltje krijgen we de slagboom open, rijden het terrein op en parkeren voor de Nordparkhütte, eigendom van de DAV, Deutsche Alpen Verrein.

En dan, later die avond leef ik in een surrealistische droom. Het Bl’ Héros ensemble, wat in de Franse Alpen klom, gaat op avontuur. We dwalen over het fabrieksterrein waar het stil is en in het donker de staalconstructies spookachtig staan te zijn, hier en daar kleurig verlicht. Verweerde betonnen muren, onverwachte open ruimtes, gietijzeren kolommen met klinknagels. Ketels, weer een plein, omsloten door torens van ingewikkelde staalconstructies en een hoge schoorsteen met de volle maan ernaast en wat is dit mooi. Honderden foto’s zou ik willen maken.
In de verte zweeft geluidloos, de stilte nog benadrukkend,  een groep mensen met fakkels, spooky. Is dit echt, ben ik dronken, het lijkt een film, onwerkelijk, ben ik stoned. We gaan een paar trappen op omhoog, tot een hek dat verdergaan belet, het afsluit. Wij, klimmers, klauteren er gemakkelijk buitenlangs. Hoger gaan we, over griezelige open trappen langs roestende ketels en buizen en stangen, ze lijken van fluweel in het maanlicht. Op iedere etage is het uitzicht anders en valt mijn mond letterlijk open. Ik kan mijn gevoel, mijn enthousiasme niet onder woorden brengen en mijn vrienden schieten in de lach, wat is dit waanzinnig mooi. Stiekem klimmen we nog twee keer over een afsluitend hek tot we boven zijn, hoger nog dan de Europaletters die gigantisch zijn. Magisch.

Knuffelkunst
Het ‘rode ding’
dat komt als eerste bij je op
stil staan de beelden langs de oever
aandacht vragend
stil staan ze daar, in weer en wind
maar vooral dat rode, dat rode daar

 Wat het eerst te binnen schiet
dat  is dat ‘rode ding’
dat intrigerend beeld
hoe vaak je langs voer met de Waterbus
– nooit meer Fast Ferry zeggen –
hoe verzwikte je je oog

 Even was je afgeleid
je keek terug, plots stond daar een ander beeld
dat is het mooie van dat ding
je vaart er langs, de vorm verandert
dat is het mooie
van het ‘rode ding’

Lucien den Arend maakte het beeld, het stond er al, vóór alle andere op de boulevard. Al even vreemd als de sculptuur zelf is de titel: 2.2.3d.2 staal

De volgende dag beklimmen we de ruwe betonnen muren en torens tot onze vingers en tenen teveel pijn doen. Mijn inzending zal dan niet gewonnen hebben, maar mijn keus voor Meiderich wel.

Hij had die museumkaart nu eenmaal niet voor niets, dus. Direct na openingstijd, op een doordeweekse dag hoopte hij de GGG, de grote grijze golf te ontlopen. De golf die de Nederlandse musea overspoelt. In een rechte lijn snelde hij naar de zalen waar Kees hing. Prachtige schilderijen, woest expressionistisch, van boeketten en vele malen steeds het atelier van Kees. Kees Verwey, moest hij bekennen, nooit van gehoord, maar wegens de vele posters in de stad, wie was die man. Sterker nog, nu was hij weer op weg. Het was zo’n zondag dat het nooit licht leek te worden, zou het ooit nog stoppen met regenen? Last minute, digitaal een ticket gekocht, voor de lezing over deze schilder, in de hoop meer te weten.

De eeuwenoude platanen in de museumtuin maakten de donkere natte dag nog donkerder en natter. Eenmaal binnen zocht hij een plekje voor zijn druipende jas en zwarte paraplu en voor zichzelf in De Zaal vol bovengemiddelde leeftijd een stoel op een hoek. De lezing bleek letterlijk een lezing, de presentator las zijn tekst voor. De beamer toonde slechts een stilstaand beeld, het zelfportret van Kees Verweij. Eerlijk waar, hij probeerde het, het was te saai. Hij staarde naar buiten, naar de besloten binnentuin waar een fantastische zee van witte bloemen, Ruden Horinzontalis, de sombere dag oplichtte. Na enige tijd het witblonde haar van de sjieke dame, die de spreker inleidde en die nu pal voor hem zat, bestudeerd te hebben stond hij het zichzelf toe. Onwillekeurig te verdwalen in zijn gedachten, angstvallig ervoor wakend een geïnteresseerde blik op zijn gezicht te bewaren. En vrij snel bevond hij zich elders.

Het was druk geweest op de parkeerplaats, veel drukker dan hij gewend was. Het was niet doordeweeks, het was zaterdag, wandelaars, fietsers, mannen-met-hond, vogelaars met hun verrekijkers. In het haventje echtparen die hun bootjes klaar maakten voor de winter. En het was best mooi weer, ook dat was hij niet gewoon, liever was hij hier met mist of regen, hoe stiller hoe beter op het Geheime Strand. Hij wachtte, wachtte lang, drentelde heen en weer, zou zij nog komen. Steeds meer auto’s reden aan, met mensen die zich verkleden, in groene T-shirts van ‘Natuurlijk Sportief’. Hij wachtte langer, de groenen bekeken hem, hij glimlachte, geheimzinnig.

Onder de oude wonderlijke wilgen, die omgevallen, half in de rivier liggend, een intiem beschermend dak vormden, daar had hij gezeten, met haar, die toch nog was gekomen. Zij, die zo benieuwd was, waar dat dan toch was, dat ‘secret beach’. Met een omweg waren ze gegaan, kon hij vertellen, over Nieuwe Natuur, Ruimte voor de Rivier. De vogelobservatiepost, de plekken met de bevervraat. Hoe vaak was hij hier geweest, zijn plek. In stilte, onontdekt toen, Verboden Toegang, om zichzelf te vinden, te hervinden. En de rivier die verder stroomde en alles, boze gedachten en herinneringen meenam, naar zee. Het Geheime Strand bleek zo geheim niet meer. Het was er hen te druk, de groene T-shirts renden, klommen in bomen, sprongen in en uit het water. Kajakkers kwamen aan gepeddeld en meerden aan op het strand. Verderop aan de oever, daar waar het stil was onder de grijze wilgen, achter de stenen, daar zat hij met, tja, wie was zij – met die raadselachtige glimlach, dat zal altijd een mysterie blijven – op een omgevallen boom en ze dronken koffie, terwijl riviergolfjes zachte spatgeluidjes maakten die hun gesprek overstemden, het geheim hielden.

Er klonk applaus en hij was weer terug in de zaal. Of er nog vragen waren. Na een snelle laatste blik in de zalen van Verwey met de wilde boeketten, portretten en ateliers, half zichtbaar achter de ruggen van de GGG, ontvluchtte hij het museum. Geheel tegen zijn principe was hij met de trein stadwaarts gegaan, het was hem iets te druilerig. Hij worstelde zich met de zwarte paraplu naar het mistroostige station, swipete zich doorheen de poortjes en was nog net op tijd om het rode achterlicht van zijn trein te zien verdwijnen in een gordijn van regen.

Na tijden van afwezigheid, uitstapjes naar Damascus, Bogota en verscheidene, u reeds bekende,  bergstreken in gezelschap van vogels van diverse pluimage, nu wederom neergestreken in Dordrecht (de Gekste) en nee, we gaan het niet hebben over zaken die Niet-Dordtenaren niets aangaan, zoals bruggen die gebouwd gaan worden en stadions niet, de gaten van Piet, het Stadswerven beeld (ja!), maar over vreemde dingen.

Evenmin over vermeende woningnood (niks nieuws, was er in 1220 – jawel, op een paar maanden na, 800 jaar geleden, ook al), of die Nieuwe Dordtse Biesbosch nu wel of niet mooi is. Zijn vier windmolens op het eiland van Dordrecht veel? Over de waanzin van sommige orthodoxen die persé dat oude postkantoor willen herbouwen (openluchtmuseum = in Arnhem). Al helemaal niet over het nieuwe stadskantoor op de Spuiboulevard, zeg dan gelijk wat het gaat kosten. Dat postkantoor, nog even, een flauwe afspiegeling van het Amsterdamse Postkantoor achter het paleis op de Dam – now we ‘re talking.

En nee, ik kom er niet op terug, immers al eerder op deze pagina’s besproken; ‘rotondekunst’. Die verkwanseling van openbare ruimte, goedkope reclamezuil voor winkeliers en kruideniers. Geef mij maar Knuffelkunst, binnenkort hier meer info. Het ging me om Willem van Oranje en de onthulling van het beeld door prinses Beatrix. Laat die arme mevrouw toch lekker thuisblijven. Dus niet over de gemiste kans van enig ‘iconisme’ met de bebouwing van Stadswerven.

Ook niet over de geweldige herbestrating van de historische binnenstad, echt een verrijking, het kost wat, maar dan ligt er ook wat, mooie materialen. Ik wil het ook niet nog belachelijker maken, dat er nu weer enkele mislukten een plan hebben voor de prachtige Engelenburgerbrug. Die moet ingrijpend gerestaureerd, wat wordt er bedacht: vervang hem dan maar meteen voor een romantisch ophaalbruggetje. Gekkies! Wat wel super is, de aanleg van wilde bloemenperken in de groenstroken als schuilplaats voor de resterende insecten, in een laatste poging de planeet te redden.

Nu dan, ten eerste is daar de vraag, waarom in hemelsnaam zoveel jaar na dato nog weer zo’n Willem figuur neerpoten. En dan heb ik het nog niet eens over de vraag of we dit mooi moeten vinden. Smaken verschillen, ik had er liever iets anders gezien, waar je over kunt nadenken, wat je verrast, dat iedere keer weer anders is. En wat is de betekenis van deze knaap in de geschiedenis. De gebroeders de Wit, enkele honderden meters verderop, in groen brons hebben daar geheel andere gevoelens over, maar dat is voer voor Dordtologen. Dan de kwestie dat kunst tongen doet losmaken. Dat gebeurde met het plan dit beeld te plaatsen wel, er kwam zelfs de actiegroep; ‘Ikwillemniet’. Kunst moet verwarring zaaien, vraagtekens oproepen, in dat opzicht is Groene Willem, hij is nogal groen, ik voel een bijnaam op komen, De Hulk, in meerdere opzichten geslaagd.

Hoe het ook zij, ik was erbij. Geen actie, geen boegeroep helaas. Braaf stond ik daar als onderdaan tussen de onderdanen. Het zicht op Bea en werd ons ontnomen door de pers en daar kwam nog de stoet prominenten en regenten weer voor. De burgermeester sprak 37 woorden, onze ex- koningin trok aan een koordje en stapte in de verlengde blauwe Volvo, makkelijk verdiend.

Willem van Oranje staat vlakbij het Hof, de Statenzaal, moet ik het nog uitleggen, De Dordtse Synode, die dan dit jaar weer wordt herdacht. En de Statenbijbel, die daar wordt herschreven door een robot, waarom moet dat zolang duren, dat schiet niet op zeg, mijn ‘Brother’ is sneller. Willem staat in de Hofstraat, waarvan iedere Dordtenaar weet dat de geveltjes nep zijn, Willempje past daar dus eigenlijk wel….