Op de achterflap: Zwarte Steen, bergsportverhalen De zwarte berg op de voorkant met het herkenbare profiel laat er geen misverstand over bestaan, dit is een boek over bergen. Over de avonturen die daar te beleven zijn en over hen die meer willen dan er naar kijken en op pad gaan, de bergen in. Eerder publiceerde Gerard den Toonder het boek ‘Cowboy in Nepal, bergverhalen’. Ook in dit boek neemt de schrijver ons mee in de Oostenrijkse, Franse en Zwitserse Alpen en de Italiaanse Dolomieten. Hij maakt de lezer deelgenoot van het grote geluk dat hij daar vindt; het een zijn met de natuur. Het zich klein voelen in een betoverend landschap, dat in een oogwenk door weersverandering kan omslaan in een bijna beangstigend decor. In zijn kenmerkende stijl beschrijft Gerard den Toonder welke avonturen hij en zijn trouwe vrienden beleefden.
Naarmate de ervaring toenam werden de tochten uitdagender en de lijst met – soms net niet – beklommen toppen langer. Een schrijver die zelfs een tekening maakt van zijn geliefde berg, dat moet wel een liefhebber zijn, beklimt hij de zwarte berg?
Ondanks dat M. v. N. – volgens een goede vriendin en ze heeft gelijk -steeds meer de Ivo Niehe begint te worden – en een andere vriendin die zijn Frans niet om áán te horen vindt – kan ik het niet laten, moet er naar kijken, dat programma op tv, want: Parijs én muziek, Chansons in dit geval. Voordat ik het begrip kende luisterde ik er al naar. Wellicht op het spoor gezet door de leraar Frans die het eens heel anders ging doen, op een klein pick-upje speelde hij Gilbert Bécaud: ‘la Place Rouge etait vide devant moi marchait Nathalie il avait un joli nom, mon guide Nathalie’
Andere link kan zijn mijn eerste bezoek aan Parijs, erheen gelift, kamperen in Bois du Boulogne en zonder geld maar zwerven door die stad. Of was het een van de eerste tekenopdrachten op de academie: pak de sfeer van Parijs. Misschien de schoonheid van Françoise Hardy, met d’r lange sluike haar en die fluisterstem: ‘Tous les garçons et les filles de mon âge se promènent dans la rue deux par deux tous les garçons et les filles de mon âge savent bien ce que c’est qu’être heureux et les yeux dans les yeux, et la main dans la main’
Misschien klopt het allemaal niet qua jaartallen maar was er niet een periode, een opleving van Franse muziek. Charles Aznavour, Juliette Gréco, Frida Boccara, Sylvie Vartan en hoewel Belgisch, Salvatore Adamo en Jaques Brel. En niet te vergeten Serge Gainsbourg met dat zuchtende lied. Minder bekend misschien maar veel recenter, Carla Bruni, jawel die van Nicolas Sarkozy met het ingehouden gezongen prachtige lied: ‘Quelgu’un má dit on me dit que nos vies ne valent pas grand-chose’
In ieder geval, hoewel ik na al die jaren Franse les nog steeds de taal niet machtig ben, het Frans roept herinneringen op. Heerlijk slenteren met mijn geliefde over de avenues, langs de Seine en verdwalen in stadswijken met af en toe weer de Eiffeltoren in de verte of de Sacre Coeur. Uitpuffen op een stoeltje op een vol terras met un café au lait of in de stilte van Jardin de Luxembourg.
Er was een tijd dat ik boeken las van Simone de Beauvoir, Françoise Sagan en Benoîte Groult. Een apart genre is toch wel de Franse film. Toen met Audrey Hepburn, Gérard Depardieu en Catharine Deneuve. Moet ik hier de onvermijdelijke Brigitte Bardot nog noemen, inmiddels vervangen door de veel interessantere Juliette Binoche. Terug naar de Chansons, wie kent ze niet, de zinnen, eindeloos herhaald in de liedjes Brel: ‘Ne me quitte pas’ en van Edith Piaff: ‘Je ne regrette pas’.
En altijd weer, zodra ik een Frans lied hoor of een beeld van Parijs zie, roep ik naar Eega: ‘Wanneer gáán we?’ Ik heb heimwee, mal du pays. Om met Barbara Pravi (‘Voilà’) keihard te zingen: ‘Écoutez moi moi la chanteuse à demi parlez de moi À vos amours, à vos amis’
Dat er veel toeristen in de stad zouden zijn was te verwachten, er lag een enorme rivercruiser (Basel) aan de kade. Een stukje verder wist hij een kleinere, veel ouder ook, gevuld met de voor Poetin gevluchten. Op weg naar het centrum passeerde hij groepen gegidste, veelal beflaphoede ouderen. Ook zwierf er veel jong volk in dezelfde T- shirts in paars of lichtblauw. Oja, het was weer introductieweektijd. Eenmaal gezeten op de lange bank die nu toch serieus begon af te bladderen bleek het plein leeg. Het was nog vroeg, maar al heet. De fontein spoot krachtig met alle elf zijn stralen. Een duif zat er bij plat op zijn kont in een plas en liet zich natspetteren. Van links kwam een stel het plein op, allebei een rolkoffertje trekkend. Rakelings passeerden ze een vrouw die ook overstak en plotseling na iedere tien stappen halt hield, wéér een appje.
Achter de gevelrij tegenover steeg af en toe een wolkje op dat het plein overstak en even later dan weer achter hem verdween. De man die op het plein zat zag dit alles en dacht na. Over de gevluchten, over de naderende winter en de gasprijs en dat hij straks en nu echt meteen zou gaan googelen naar een elektrische kachel, dan kan de thermostaat een graadje lager. Terwijl wij bovenop een gigantische gasbel wonen, dacht hij.
Een zwarte langharige hond liep dwars door de fontein heen tot groot plezier van zijn baasje. Een vrouw in een knalgroen broekpak, type Cora van Nieuwenhuizen, passeerde. Een brede man die zijn armen ver weg van zijn lichaam liet bungelen keek naar haar om. Stomme donders, dacht de man op de bank op het plein, doen ze minimumloon omhoog. Wordt alles straks nog duurder. Donderen miljarden in die stomme KLM pot en is het nu op soms? Glasnost, naar hem luisteren doen ze niet.
Van links een man in een strakke knalblauwe driekwart broek, opgeschoren coupe, met polstasje. Van rechts een man in een vuil oud trainingspak op zijn sloffen, met een uitgezakt knotje. Hij rook sigarettenrook, rechts naast hem zat een jonge vrouw, rugzakje, zonnebril, leuke sneakers en precies goed slordig bijeengebonden haar. Amerikaanse backpacker dacht hij, of couchsurfer, kan ook. Duidelijk niet van het schip uit Basel. Net op het moment dat hij haar wat wilde vragen, stapte ze op.
Tis toch veel goedkoper, dacht de pleinzitter, knap voor een paar miljard die huizen op daar en pomp verdomme dat gas op. Kunnen de minima gewoon hun kot verwarmen en de modalen ook en de middenstanders brood bakken en de kassen verwarmen enzo. Kan die Poetin het helemaal bekijken met z’n gaspijp. Perestroika en hij dacht terug aan die keer dat hij hem tegenkwam, gewoon op het Plein in Den Haag, hij droeg zijn tweedjasje en Gorbatsjov ook en het leek op dat van hem. Ze lullen er altijd maar omheen en ze doen er niks aan. Net als met die stikstof, moeten de honderdzestig natuurgebieden gered worden, alsof het daarom gaat, de zeespiegel, kaffers. Een jonge vrouw met grijs haar en een retrokinderwagen liep voor de man op het plein langs en keek hem vragend aan. Betrapt hield hij zijn mond, was hij weer in zichzelf aan het mopperen geslagen. Ze rolde met haar ogen, zag hij nog net, naar een andere vrouw, zo een met een geel hipsterrugzakje en van die zwarte sandalen met heel dikke zolen.
Met die hoge gasprijs, zo dacht hij toch weer verder, binnensmonds nu, wat krijg je, alle mensen die er eentje hebben, die gaan hem gebruiken, de open haarden, al die houtkachels, nou lekker voor het milieu. Net als met die stomme NS, lekker dan, gaan er minder treinen rijden, gaat iedereen weer met de auto. En de zeespiegel maar stijgen. Straks ben ik er ook een, zijn wij de gevluchten. De zon verdween even achter een wolkje, de duif bij de fontein vloog een stukje verder om op te drogen. Een blauwe bakfiets van Coolblue dokkerde over de steentjes van het plein. De man op de bank stond op, keek achterom of hij niets vergat en stak schuin het plein over. Een afritsbroek echtpaar stond onhandig te hannesen met een grote stadsplattegrond. Toeristen.
Ambtenaar? Architect? Akkerbouwer? Ambassadeur? Aandeelhouder? Adviseur? Antiquair? Componist? Conducteur? Croupier? Chauffeur? Clown? Commissaris? Chirurg? Coach? Boswachter? Brandweerman? Boer? Badmeester? Balletdanser? Berggids? Beiaardier? Coach? Coach, ja dat is het, Coach!
Vreemd, u voelt zich vreemd zegt u. Leeg van binnen, ontheemd. Legt u eens uit – intake, even googelen tussen door, hoe voert men een ter zake kundig intakegesprek – vervreemd zegt u , een vreemdeling van binnen en dat bevreemdt u en daar loopt u op stuk en dat bevreest u, die barrière, een stukje barrière, een stukje van uzelf. Vreemd. Een vreemd gevoel, alsof u iets ontnomen is, iets is u ontvreemd. Hoe voelt het?
Een traject bedenken, een tijdpad vastleggen en uitstippelen en zin en doel aan vastknopen en verbinden en zingeving aangeven. Als coach met ruime levenservaring handvatten uitreiken en uitgaan van het individu. Dagboek bijhouden, dagindeling en dagelijks ritme invoeren. Indien nodig uithuilen. Zegt u het nog eens, waar zitten de harde stukken, waar loopt u tegenaan. Is er sprake van vervreemding. Altijd uitgaan het individu. Sturing geven, een duwtje. Structuur inbouwen. Misschien toch al wat meer zelfwerkzaamheid. Is het tijd voor een stukje zelfredzaamheid. Wat denkt u er zelf van? Balletdanser?
Danser? Danser, ja dat is het, danser!
Je zou wel willen dansen je wilt zo graag weer dansen met of zonder haar met je ogen dicht je zou weer willen dansen om maar niet te huilen dansen in je hoofd de hele kamer door dansen onder de maan met haar in je gedachten
Je hebt gewoon zo gruwelijk gewoon zo gigantisch zin in ‘Rudeboy Shufflin’ van Israel Vibration en ’7 Seconds’ van Youssou N’Dour en ‘Bongo Bongo’ van Manu Chao en ‘Jezus to a child’ van George Michael en ‘Fantastig toch’ van Eva de Roovere en ’Never, never gonna give ya up’ van Barry White en ‘Reason for me’ van Rudeboy
Je zou wel willen dansen je kunt het zonder haar tot je er bij neer valt tot het licht wordt je zou weer willen dansen om haar te vergeten dansen langs de zee met alles wat je hebt dansen langs de afgrond zonder haar in geen geval
PS – opdracht van Coach; licht aangeschoten zweven en glijden in de Botsautootjes op een kermis met oorverdovend keihard galmend ‘Amazing’ van Inna en/of ‘Chained to the Rhythm’ van Katy Perry.
Waar zijn mijn suède schoenen gebleven, ik kan ze nergens vinden. Ik heb een moeilijk leven. Ik zie ze zo voor me, zacht suède en lichtbruin. En oja blauwe zolen, je verwacht het niet, blauwe zolen. Ooit gekocht in Nijmegen op een bloedhete dag. Het was zo’n hippe winkel die mij naar binnen zoog. Ik was op weg naar een café aan de Waalkade, waar ik een afspraak had met een klasgenote, van heel lang geleden dus. De treinreis terug verliep slechts moeizaam en mijn date stelde ook niet veel voor, onherkenbaar veranderd was ze en vol met zeurderige verhalen, ik heb een moeilijk leven.
Zowel de schoenen, Nijmegen en de date zijn verzonnen, hoewel de schoenen en Nijmegen wel degelijk bestaan. Ik heb ze, alleen: waar. Ik heb ze en ze dragen, hoewel ze al oud zijn, nog steeds heerlijk. En de Waalkade is er, ook veranderd en er zijn ongetwijfeld vele afspraakjes gemaakt. Suède schoenen, die van mij, die staan ergens voor. Niet alleen droegen ze mij vele jaren naar mijn werk, onduidelijk werk, maar in hemelsnaam, het was werk. Werken overigens, even tussendoor, dat kan niet gezond zijn. In Nijmegen was de Waalkade bovendien anders dan in mijn herinnering. Toen dronk ik er bier in donkere kroegen en danste in helverlichte kelders. En ook toen al droeg ik suède schoenen, andere, dat wel evenals een zekere toekomstangst.
Het zal wel aan mij liggen dat ik ze niet kan vinden. Mijn schoonzoon lachte en zei: Je hebt gezocht als een mán! Ik heb echt gezocht, aan mij ligt het niet, ik doe mijn best. Kilometers droegen ze mij door vreemde steden, het leven raasde in volle vaart op me af. We gingen door morsige stegen en over brede avenues. Er waren vrouwen die met sensuele vingers in mijn dromen het suède streelden en er onbegrijpelijke figuurtjes in tekenden. Alleen als je goed keek en met kwade wil, kon je het zien, het geronnen bloed op de rechterschoen, waar ik het verder niet over wil hebben. En een keer slechts regenden ze nat. Een tijdlang bezat ik veel geld, dito vrienden, een goed geheugen en verkeerde ik in bepaalde kringen. Kringen die ik hier niet zal behandelen. Mij werd toegefluisterd: ‘Het zijn al dieven’ en ‘Het is al gestolen’. De suède schoen is een typisch mannending. Een vrouw die suède schoenen draagt is niet te vertrouwen.
Doelloos liep ik door het Frank Boeijen Kronenburgpark op zoek naar geluk En thuis wachtte een vrouw onwetend op haar man En nooit voelde ze iets van zijn gevoel van ontevredenheid Alles bleef bij het oude als hij naar huis reed Ga die wereld uit 1 seconde, en kijk goed rond in het paradijs En vraag niet naar de weg, want iedereen is de weg kwijt
En dan was daar de kille periode – mijn leven is overzichtelijk in te delen in periodes, affaires, periodes en situaties die elkaar regelmatig en even onafwendbaar opvolgen als de golven van de opkomende vloed – van geüniformeerden met hun imponerende schoeisel, glad, zwart en glimmend.
Het was een bloedhete dag en de nacht nu is nog bloediger. De wind steekt op, een raam klappert. Ik ontwaak en plotseling zie ik het heel helder: mijn schoenen, ze zullen er vandoor gegaan zijn, ze zijn hem gesmeerd, gevlucht, weggelopen min of meer. Het leven is hen te moeilijk. En mijn klasgenote, ik zou het nu pas zien in dit prille ochtendlicht dat door de gordijnen schemert, zij is rijper, nog mooier en heel wijs.
En het was op een doordeweekse donderdag dat een selecte equipe vertrok, naar het zuiden gingen zij, waar, zo wisten zij, een zwijgend zandsteenmassief hen wachtte. Het waren klimmers, afgevaardigden van sectie 60+ en 70+ van NKBV Regio Rivierenland. En zij gingen op pad met een missie, een heilig doel. Immers, met het stijgen der jaren verandert de kijk op het leven, het optimisme twijfelt en onbekende angsten steken sluipenderwijs de kop op. En daarom, met dit laatste, angst, de angst voor het vallen, voorklimangst, daarmee wilden zij afrekenen. Zeker, alle drie hadden zij hun sporen verdiend, over de wereld gereisd, uit vliegtuigen gesprongen, bergen beklommen, gevlucht, het leven gevierd, domme dingen gedaan kortom. Plichtsgetrouw voltooiden zij hun trainingen in soms overvolle of snikhete klimhallen. Nu, heerlijk buiten! Iets met ombouwen, simpelweg het setjes inklikken, vaak genoeg gedaan, maar te weinig en te lang geleden.
Ze waren gewaarschuwd, ze wisten ervan, het zou warm worden, heet. Ze waren voorbereid, water voldoende, sunblockers, koeltassen en zwembroeken, om indien nodig sissend af te koelen in de Le Bocq. Een zijriviertje van de Maas dat wonderlijk genoeg in de huidige periode van uitzonderlijke droogte fris en niets aandehand voorbij stroomde, op weg naar de monding in de Maas. Was het toch nog uitstel, dat de drie eerst aan de koffie gingen, nadat zij, met enige moeite hun doel hadden bereikt, later dan beoogd, door werkzaamheden, rondwegdruktes en steeds kleinere weggetjes. Of was het een opladen, bestuderen van routes, het herkennen van namen en het langzaam opdiepen van herinneringen van lang, lang geleden eerdere beklimmingen hier.
Onderweg wisten de ruitenwissers nog, nu hing er een frisheid zoals die aan het eind van de zomer aan het begin van de herfst doet denken. De drie begonnen simpelweg rechts met een route die hen aansprak, qua naam en/of waardering en werkten zich gedurende de dag langzaam naar links. En even geduldig werd het warmer, de ochtenddamp trok weg, de wolkensluiers eveneens en plots was hij daar, de zon en meteen was het warm, heet. Gestaag wisselden de drie, voorklimmen, kijken, zekeren en opnieuw voorklimmen.
Het massief Durnal staat bekend om de ‘Twaalf uur van Durnal‘. Een challenge welk team als eerste alle 66 routes, of het meeste ervan kan beklimmen ( 1000 meter) wint. Tevens is het een ideaal gebied om te oefenen, touwtechnieken, voorklimmen, veel gemakkelijke routes en ondanks dat hier veel wordt geklommen is het zandsteen niet ‘afgeklommen’.
Het voorklimmen viel niet tegen, het beviel, heel erg en niemand viel. The leadclimber never falls. Het vinden van een leuk eettentje, met een terrasje aan een riviertje, met een lekker bruisend glas en iets op je bord dat je heel graag wil opeten was minder eenvoudig, even nu eens geen zin in een vette hap aan de snelweg. De goedkope Belgische benzine werd opgestookt over slechts voor jeeps geschikte weggetjes totdat zij het tenslotte opgaven en belandden in de suburbs van Antwerpen met een happy meal.
Old guys rule: There comes a time in your life when comfort meets substance. When all your hard work seems to have paid dividends and the world is at your command. All the things you hoped you could do someday you are doing. The toils of youth are now your experiences…. no longer the student but the teacher.
Eenentwintig routes klommen zij voor, ieder zeven. Met waarderingen die zij in de hal niet eens bekijken. Rage 2 met de machine 3c, Rupsknoop 4a, Gecko 4a, Kindervreugd 4a, Jipke 4a, Kriek 4b en Doublepalm 4c.
Toen ik nog een papieren agenda met mij meedroeg om belangrijke vrije dagen in aan te kruisen alsmede theekransjes en enge recepties die vermeden dienden te worden, schreef ik daar ieder jaar opnieuw onderstaande tekst in. Gaandeweg kende ik het zelfs bijna uit het hoofd. Waarom ik dat deed? Notabene uit een boek uit 1932, nog steeds geen idee. Onlangs kwam de tekst opeens omhoog in mijn geheugen en met enig googelen waren de ontbrekende woorden zo gevonden. Ik denk dat ik weer een agenda ga kopen, ik vind het nog steeds mooi. Uit: Death in the afternoon van Ernest Hemingway
The rest of us headed for Alicante, then through date palms an the rich, crowded flat fauning and fruit county of Murcia, past Lorca, to break out and up into the lovely valleys with the white washed houses and the villages and the heads of sheep and goats raising the dust along the road until we came down out of the hills in the dark at the entry of the ravine where they had shot Federico Garcia Lorca and saw the lights of Granada.
Na Remco Camperts dood werd opeens zijn gedicht Lamento opnieuw vaak beluisterd. Met passende muziek van Benjamin Herman. En Paulien Cornelisse blijkt dit gedicht jarenlang bij zich gehad te hebben, op een papiertje in haar portemonee. Bijna niemand kan zo mooi een gedicht voordragen als Joost Prinsen. Of kon het als mijn goede vriend Jules Deelder op zijn eigen onnavolgbare wijze. Na zijn dood werden twee gedichten onmiddellijk aangehaald: ‘Voor Ari’ en dat wat hij als elf jarige schreef: ‘Hoort, men werpt een atoombom’.
Mijn stemgeluid is haast onverstaanbaar, toch, als ik het maar durfde, zou ik graag enkele gedichten, met zorg gekozen uit mijn twee bundels, 84 Goedkope Gedichten en 3 gratis en Nu nog beter, 84 Nieuwe Gedichten, op een gepaste gelegenheid eens willen voordragen. Bij elk gedicht zocht ik lang naar muziek die de tekst als het ware optilt, welhaast naar literaire hoogten stuwt. Bent u in bezit van voornoemde bundels, zoek onderstaande gedichten eens op en lees hardop aan uzelven voor terwijl u op Spotify zacht de bijbehorende nummers afspeelt. Hopelijk bevalt het u.
1 Red me – Chet Baker – Lament for the living
2 Als de zon belooft te schijnen -Willem Breuker – Hapsap Samenvatting van een leven ,, Sinds ,,
3 Zeemuziek – Wehre Direh – Judah Earl, David Forlu
4 Laat mij eerbiedig zwijgen – Frank Zappa – Little umbrellas
5 Het is nacht – Lightning Hopkins – What ‘d I say
Gerard den Toonder 